Mô hình “Nhà trường - Doanh nghiệp - Trí tuệ nhân tạo” do Đại học Công nghiệp TP.HCM (IUH) đề xuất tại tọa đàm được xem là hướng đi đột phá trong đào tạo và tái đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm đáp ứng và dẫn dắt nhu cầu thị trường lao động, góp phần hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về phát triển giáo dục và đào tạo.

Sáng 25/10/2025, tại trụ sở Báo Sài Gòn Giải Phóng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Dân vận Trung ương và Báo Sài Gòn Giải Phóng phối hợp tổ chức Tọa đàm “Đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo - Những lợi ích và thách thức”. Sự kiện nhằm cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 281/NQ-CP của Chính phủ về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đặc biệt nhấn mạnh nhiệm vụ “chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục”.

Tại tọa đàm, Đại học Công nghiệp TP.HCM trình bày tham luận với nhiều đề xuất thực tiễn trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào giáo dục và đào tạo. Sự kiện có sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý từ Trung ương đến địa phương, cùng các cơ sở đào tạo, nhà khoa học và doanh nghiệp.

Khung cảnh tại buổi tọa đàm

Ba vai trò trọng yếu của AI theo quan điểm IUH 

Tại buổi tọa đàm, Phó Hiệu trưởng nhà trường, PGS.TS Đàm Sao Mai, thay mặt Hiệu trưởng TS. Phan Hồng Hải, đã trình bày tại tọa đàm bài tham luận mang tính đột phá với chủ đề: “Mô hình ‘Nhà trường - Doanh nghiệp - Trí tuệ nhân tạo’: Đột phá trong đào tạo và tái đào tạo nguồn nhân lực kỹ năng cao, đáp ứng và dẫn dắt thị trường lao động.”

Ban tổ chức trao hoa cảm ơn các đơn vị phối hợp và tài trợ (PGS. TS. Đàm Sao Mai, Phó Hiệu trưởng Đại học Công nghiệp Tp.HCM đứng thứ 3 từ trài qua)

PGS. TS Đàm Sao Mai đã trình bày trong bài tham luận: "Chúng ta đang đối mặt với một nghịch lý - một bên là những người trẻ có bằng cấp nhưng không có việc làm, một bên các doanh nghiệp lại 'khát' nhân lực chất lượng cao. Nguyên nhân sâu xa chính là 'độ trễ kỹ năng' - tốc độ thay đổi của công nghệ được tính bằng tháng, trong khi chu kỳ cập nhật chương trình đào tạo vẫn được tính bằng năm".

Theo số liệu từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), có tới 44% kỹ năng cốt lõi của người lao động sẽ thay đổi trong vòng 5 năm tới. Tại Việt Nam, 73% nhà tuyển dụng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ứng viên có đủ kỹ năng số cần thiết, và 46% doanh nghiệp đang chật vật để thu hút nhân tài có bộ kỹ năng phù hợp.

Mô hình "Nhà trường - Doanh nghiệp - Trí tuệ nhân tạo" đặt AI ở vị trí trung tâm như một "hệ thần kinh trung ương", tạo ra vòng tuần hoàn giá trị liên tục giữa ba bên. PGS.TS. Đàm Sao Mai giải thích ba vai trò then chốt của AI theo quan điểm của Lãnh đạo Đại học Công nghiệp Tp.HCM:

Thứ nhất, AI là "Ngọn hải đăng" dự báo và định hướng đào tạo. Xây dựng Nền tảng AI Phân tích và Dự báo Kỹ năng cấp quốc gia, sử dụng các thuật toán xử lý ngôn ngữ tự nhiên và học máy để phân tích dữ liệu lớn từ các trang tuyển dụng, mạng xã hội nghề nghiệp, báo cáo phân tích ngành và chính sách phát triển. Kết quả là một "bản đồ kỹ năng động" được cập nhật theo thời gian thực, giúp các trường đại học linh hoạt điều chỉnh chương trình đào tạo.

Thứ hai, AI là "Kiến trúc sư" trải nghiệm thực hành chuyên sâu. Ứng dụng công nghệ "Bản sao số" (Digital Twin) và Phòng thí nghiệm ảo để sinh viên có thể "thực tập" trong môi trường mô phỏng của các doanh nghiệp thực tế. Ví dụ: sinh viên ngành kỹ thuật ô tô có thể thực tập trong nhà máy lắp ráp xe điện ảo, sinh viên nông nghiệp công nghệ cao quản lý trang trại thông minh ảo, sinh viên an ninh mạng thực chiến trong môi trường tấn công-phòng thủ mạng.

Thứ ba, AI là "Người đồng hành" học tập suốt đời. Xây dựng Nền tảng Tái đào tạo Linh hoạt (Agile Reskilling Platform), sử dụng AI để tạo "lộ trình kỹ năng cá nhân hóa" cho từng kỹ sư, nhân viên. AI sẽ tự động đề xuất các khóa học ngắn, chứng chỉ chuyên sâu phù hợp để người lao động liên tục cập nhật năng lực.

PGS. TS. Huỳnh Thành Đạt, ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban tuyên giáo và Dân vận Trung ương (đứng giữa thứ năm bên trái qua) chụp hình cùng PGS. TS. Đàm Sao Mai, Phó Hiệu trưởng và giảng viên, sinh viên Đại học Công nghiệp Tp.HCM tại buổi toạ đàm

Quản trị rủi ro và phát triển hệ sinh thái AI có trách nhiệm

Việc ứng dụng AI trong giáo dục mang lại nhiều giá trị thiết thực như mở rộng cơ hội học tập, thúc đẩy giáo dục cá nhân hóa, nâng cao tinh thần tự học và hiệu quả giảng dạy, hình thành thói quen học tập suốt đời. Tuy vậy, vẫn tồn tại nhiều thách thức như khoảng cách số, vấn đề đạo đức, bảo mật dữ liệu, độ chính xác nội dung và sự phụ thuộc công nghệ. Nhận thức rõ các rủi ro tiềm ẩn, Nhà trường đã đề xuất những giải pháp quản trị cụ thể nhằm bảo đảm việc ứng dụng AI hiệu quả và bền vững:

Về rủi ro thiên vị thuật toán: Đề xuất thành lập Hội đồng đạo đức AI trong giáo dục cấp quốc gia hoặc liên trường, xây dựng các bộ tiêu chuẩn về tính công bằng, minh bạch và trách nhiệm, đảm bảo các quyết định quan trọng vẫn do con người đảm nhiệm.

Về an ninh dữ liệu và quyền riêng tư: Cần khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong giáo dục, trên cơ sở Nghị định 13/2023/NĐ-CP. Ưu tiên phát triển các nền tảng công nghệ mã nguồn mở, triển khai các chương trình nâng cao năng lực số và nhận thức an toàn thông tin.

Về rủi ro xói mòn tư duy phản biện: Nâng tầm vai trò người thầy thành người kiến tạo môi trường, hướng dẫn sinh viên sử dụng AI như "người bạn tranh luận" (Thinking Partner) để phản biện ý tưởng, thay vì coi AI là "cỗ máy trả lời" toàn năng. Thay đổi phương pháp kiểm tra, đánh giá: giảm bài thi trắc nghiệm, tăng cường các dự án thực tế đòi hỏi tư duy sáng tạo và liên ngành.

Kiến nghị chiến lược từ IUH 

Để giải quyết bài toán giữa đào tạo và nhu cầu thị trường lao động, PGS.TS. Đàm Sao Mai thay mặt Nhà trường đã đưa ra ba kiến nghị trọng tâm:

• Một là, đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo: Đề nghị sớm ban hành Thông tư hướng dẫn cụ thể về việc ứng dụng Trí tuệ nhân tạo trong giáo dục đại học, quy định rõ những gì được phép, những gì cần cẩn trọng, và các tiêu chuẩn tối thiểu về đạo đức và bảo mật dữ liệu. Đây sẽ là kim chỉ nam, cơ sở pháp lý vững chắc để các trường yên tâm đổi mới.
• Hai là, đối với Chính phủ: Đề nghị xem xét thành lập Quỹ Chuyển đổi số trong Giáo dục Đại học với quy mô 500-1.000 tỷ đồng mỗi năm. Quỹ hoạt động theo mô hình Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia (NATIF), ưu tiên tài trợ cho các dự án có sự tham gia và đối ứng vốn từ doanh nghiệp. Quỹ cần có chính sách hỗ trợ đặc thù (70-80% chi phí) cho các trường ở vùng khó khăn, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
• Ba là, đối với cộng đồng Doanh nghiệp: Kêu gọi doanh nghiệp thay đổi tư duy, từ vị trí người sử dụng lao động trở thành đối tác chiến lược, người đồng kiến tạo nguồn nhân lực. Coi việc chia sẻ dữ liệu, chia sẻ quy trình, cử chuyên gia tham gia giảng dạy, đồng đầu tư vào phòng thí nghiệm ảo là khoản đầu tư sinh lời, đổi lại một thế hệ chuyên gia sẵn sàng tạo ra giá trị ngay từ ngày đầu tiên.

Bài tham luận có đoạn: “Độ trễ kỹ năng' không chỉ là thuật ngữ kinh tế, nó là thước đo khoảng cách giữa thực tại và khát vọng của chúng ta, là vấn đề của vận mệnh quốc gia. Chúng ta cần một 'Liên minh Đổi mới Sáng tạo', một sự chung tay đồng lòng giữa Nhà nước, Nhà trường và Doanh nghiệp. Đại học Công nghiệp TP.HCM cam kết tiên phong hành động."  Mô hình "Nhà trường - Doanh nghiệp - Trí tuệ nhân tạo" không phải là viễn cảnh xa vời mà là lộ trình khả thi để giải quyết căn cơ bài toán "độ trễ kỹ năng", tạo ra thế hệ nhân lực mới có năng lực thích ứng và dẫn dắt sự thay đổi trong kỷ nguyên số.

Những bài tham luận, báo cáo cùng các kiến nghị, đề xuất tại buổi tọa đàm sẽ được ban tổ chức tổng hợp gửi đến các cấp quản lý nhà nước để tháo gỡ các điểm nghẽn, tạo sự thông thoáng cho doanh nghiệp đầu tư xã hội hóa giáo dục, thu hút nguồn lực của xã hội hỗ trợ ngành giáo dục trong công cuộc chuyển đổi số.